Zróżnicowanie religijne i kulturowe ludności

Czas realizacji lekcji 90 min. (2 jednostki lekcyjne)

Cele ogólne lekcji:

Poznanie zróżnicowania religijnego i kulturowego ludności świata oraz wskazanie na mapie świata główne kręgi kulturowe (cywilizacyjne).

Cele szczegółowe:

a) Wiadomości

Uczeń zna:

§  terminy: religia, kultura,

§  zna religie mające największą liczbę wyznawców na świecie,

§  rozumie fakt, iż religia (obok języka) jest warunkiem istnienia kultury,

§  przyczyny zróżnicowania religijnego i kulturowego ludności świata,

§  charakterystyczne cechy głównych kręgów cywilizacyjnych,

§  przykłady państw jednolitych oraz zróżnicowanych pod względem religijnym i kulturowym.

Uczeń wyjaśnia:

§  różnicę między religią monoteistyczną a politeistyczną,

§  wpływ wybranych religii na postawy społeczne i gospodarkę,

§  konsekwencje zróżnicowania religijnego i kulturowego ludności.

b) Umiejętności

Uczeń potrafi:

§  formułować wnioski na podstawie wykresów i map,

§  określić wiek i zasięg występowania  głównych religii świata,

§  pokazać na mapie najważniejsze ośrodki kultu głównych religii,

§  wykazać wpływ niektórych religii  na życie i gospodarkę wybranych państw

§  wskazać na mapie świata obszary, na których żyje znaczny odsetek wyznawców poszczególnych religii globalnych.

c) Postawy:

§  kształcenie umiejętności komunikacji i współpracy w grupie.

§  rozbudzanie u uczniów tolerancji wobec innych kultur i religii.

Formy pracy:

grupowa, indywidualna.

Metody pracy:

burza mózgów, pogadanka z elementami wykładu, praca z podręcznikiem,

Środki dydaktyczne:

podręcznik, atlas geograficzny, mapa ścienna fizyczna świata i Polski, karty pracy.

Przygotowanie do lekcji

1. Tydzień przed planowaną lekcją nauczyciel dzieli klasę na 7-osobowe grupy. Wręcza członkom grupy instrukcje, które ułatwią zebranie najważniejszych informacji dotyczących poszczególnych religii i wyznań (każdy członek zespołu będzie opracowywał zagadnienia dotyczące innej religii/ innego wyznania: katolicyzmu, protestantyzmu, prawosławia, islamu, judaizmu, buddyzmu lub hinduizmu).

2. Uczniowie, korzystając z podręcznika, atlasu geograficznego, internetu lub innych dostępnych źródeł, zbierają informacje dotyczące określonej religii/określonego wyznania.e

4. Nauczyciel kontroluje pracę zespołów ekspertów oraz pomaga w rozwiązywaniu pojawiających się problemów.

5. Po upływie wyznaczonego czasu uczniowie wracają do grup macierzystych i prezentują materiał opracowany w zespołach eksperckich. Dzięki temu wszyscy uczniowie mogą poznać charakterystyczne cechy głównych religii i wyznań świata.

Przebieg lekcji:

Faza wprowadzająca

1. Czynności organizacyjne.

2. Nauczyciel wprowadza uczniów w tematykę zajęć i przedstawia cele lekcji.

3. Następnie zapisuje na tablicy pytania: Czym jest religia? oraz Czym jest kultura? Uczniowie podają propozycje definicji religii i kultury. Następnie na podstawie diagramu przedstawiającego strukturę wyznaniową na świecie, zamieszczonego w podręczniku wymieniają główne religie świata.

4. Uczniowie siadają w grupach wyznaczonych na poprzedniej lekcji. Nauczyciel wręcza każdemu z uczniów kartę pracy dotyczącą religii lub wyznania, o których zbierał informacje.

Faza realizacyjna

1. Uczniowie na podstawie zebranych wcześniej informacji oraz podręcznika samodzielnie uzupełniają karty pracy. Mają na to 10 min.

2. Nauczyciel kontroluje pracę uczniów. W razie potrzeby pomaga im i wyjaśnia wątpliwości.

3. Po upływie wyznaczonego czasu uczniowie z poszczególnych grup opracowujący zagadnienia dotyczące tej samej religii lub tego samego wyznania przesiadają się i tworzą zespoły ekspertów.

Dyskutują nad przygotowanym materiałem i wyjaśniają wątpliwości. Wspólnie zastanawiają

się, w jaki sposób przekazać opracowane zagadnienia pozostałym członkom zespołów (czas na wykonanie zadania – 10 min).

Faza podsumowująca

1. Nauczyciel zadaje pytania sprawdzające stopień opanowania materiału przez uczniów, np.:

§  Jaki jest wpływ hinduizmu/islamu/buddyzmu/ chrześcijaństwa/judaizmu na gospodarkę i społeczeństwo?

§  Na których obszarach skupia się największa liczba muzułmanów/hindusów/buddystów/

 chrześcijan?

§  Gdzie znajdują się miejsca kultu głównych religii świata?

§  Jakimi cechami odznaczają się główne kręgi cywilizacyjne?

2. Nauczyciel ocenia pracę uczniów.

Praca domowa dla chętnych:

Na podstawie najnowszych informacji przedstaw działania fundamentalistów islamskich na świecie. Oceń ich działania w kontekście pokoju na świecie i relacji międzyludzkich.

Grupa 1

Korzystając z dostępnych źródeł (np. podręcznika, atlasu geograficznego, internetu),

zbierz najważniejsze informacje dotyczące katolicyzmu.

Pytania pomocnicze:

• Jakie są główne założenia katolicyzmu?

• Kiedy powstał katolicyzm?

• Jaki jest wpływ katolicyzmu na gospodarkę/społeczność?

• Gdzie znajdują się główne miejsca kultu wyznawców katolicyzmu?

• Na których obszarach skupia się największa liczba wyznawców katolicyzmu

(regiony/państwa)?

Grupa 2

Korzystając z dostępnych źródeł (np. podręcznika, atlasu geograficznego, internetu),

zbierz najważniejsze informacje dotyczące prawosławia.

Pytania pomocnicze:

• Jakie są główne założenia prawosławia?

• Kiedy powstało prawosławie?

• Jaki jest wpływ prawosławia na gospodarkę/społeczność?

• Gdzie znajdują się główne miejsca kultu wyznawców prawosławia?

• Na których obszarach skupia się największa liczba wyznawców prawosławia

(regiony/państwa)?

Grupa 3

Korzystając z dostępnych źródeł (np. podręcznika, atlasu geograficznego, internetu),

zbierz najważniejsze informacje dotyczące protestantyzmu.

Pytania pomocnicze:

• Jakie są główne założenia protestantyzmu?

• Kiedy powstał protestantyzm?

• Jaki jest wpływ protestantyzmu na gospodarkę/społeczność?

• Gdzie znajdują się główne miejsca kultu wyznawców protestantyzmu?

• Na których obszarach skupia się największa liczba protestantów

(regiony/państwa)?

Grupa 4

Korzystając z dostępnych źródeł (np. podręcznika, atlasu geograficznego, internetu),

zbierz najważniejsze informacje dotyczące islamu.

Pytania pomocnicze:

• Jakie są główne założenia islamu?

• Kiedy powstał islam?

• Jaki jest wpływ islamu na gospodarkę/społeczność?

• Gdzie znajdują się główne miejsca kultu wyznawców islamu?

• Na których obszarach skupia się największa liczba muzułmanów

(regiony/państwa)?

Grupa 5

Korzystając z dostępnych źródeł (np. podręcznika, atlasu geograficznego, internetu),

zbierz najważniejsze informacje dotyczące hinduizmu.

Pytania pomocnicze:

• Jakie są główne założenia hinduizmu?

• Kiedy powstał hinduizm?

• Jaki jest wpływ hinduizmu na gospodarkę/społeczność?

• Gdzie znajdują się główne miejsca kultu wyznawców hinduizmu?

• Na których obszarach skupia się największa liczba wyznawców hinduizmu

(regiony/państwa)?

Grupa 6

Korzystając z dostępnych źródeł (np. podręcznika, atlasu geograficznego, internetu),

zbierz najważniejsze informacje dotyczące buddyzmu.

Pytania pomocnicze:

• Jakie są główne założenia buddyzmu?

• Kiedy powstał buddyzm?

• Jaki jest wpływ buddyzmu na gospodarkę/społeczność?

• Gdzie znajdują się główne miejsca kultu wyznawców buddyzmu?

• Na których obszarach skupia się największa liczba buddystów

(regiony/państwa)?

Grupa 7

Korzystając z dostępnych źródeł (np. podręcznika, atlasu geograficznego, internetu),

zbierz najważniejsze informacje dotyczące judaizmu.

Pytania pomocnicze:

• Jakie są główne założenia judaizmu?

• Kiedy powstał judaizm?

• Jaki jest wpływ judaizmu na gospodarkę/społeczność?

• Gdzie znajdują się główne miejsca kultu wyznawców judaizmu?

• Na których obszarach skupia się największa liczba wyznawców judaizmu

(regiony/państwa)?

Zajęcia przygotowała Tina Darulewska, nauczycielka geografii