Historia w czasie rzeczywistym (Wszechświat jest Historią) - lekcja dla licealistów

Cel:

-       wprowadzenie metody “odwróconej klasy”

-       zapoznanie uczniów z mitologią grecką

-       utrwalenie obliczeń matematycznych

-       wprowadzenie lub utrwalenie wzoru: prędkość, droga, czas

-       zapoznanie uczniów z podstawami praw fizyki

Pomoce naukowe:

-       Internet

-       komputer i projektor

-       tablety/telefony

-       przenośne planetarium

-       program Stellarium (na komputerze lub tabletach)

Metody pracy:

-       praca w grupach (dzielenie zadań w domu)

-       praca samodzielna (przy obliczaniu)

Uczniowie przychodzą na lekcję przygotowani (jako praca domowa)

1. Uczniowie zostają podzieleni na grupy, w których przygotowują plakaty, które opisywać będą sceny z życia mitycznych postaci: Andromeda, Kasjopeja, Cefeusz, Perseusz, Pegaz, Orion, Syriusz.
2. Każda grupa na lekcji prezentuje wybraną postać, opisując jej dokonania. Ważne jest, by uczniowie dostrzegli, że niektórzy bohaterowie mają wspólną historię
3. Po zaprezentowaniu swoich bohaterów uczniowie stają obok siebie tak, by pokazać powiązanie greckich herosów (np. Andromeda obok Perseusza), zapisują na tablicy imiona bohaterów obok siebie zgodnie z podobieństwem

Z pewnością niektóre historie prezentowane przez grupy będą zawierały motyw nagrody bądź kary zesłanej przez bogów greckich na bohaterów: jest to utrwalenie ich pod postacią gwiazdozbiorów na niebie.

Perseusz i Andromeda

1. Uczniowie uruchamiają program Stellarium, gdzie mogą zauważyć, że współczesne nazwy gwiazdozbiorów wzięły się z mitologii greckiej.
2. Należy też wskazać, że uczniowie w prawidłowy sposób pogrupowali plakaty: gwiazdozbiory są położone obok siebie w rzeczywistości
3. Można uruchomić przenośne planetarium jeśli warunki na to pozwalają (musi być ciemno w pomieszczeniu)

Nauczyciel wyjaśnia, że wszystko to, co widać, zawsze jest historią.

1. Należy powiedzieć, że światło porusza się z prędkością ok. 300 tys. km/s. Dzięki takiej prędkości jest możliwe obserwowanie otaczającego nas świata
2. Światłu należy dać trochę czasu: obserwowanie obiektów, które położone są bardzo daleko od Ziemi możliwe jest dzięki uświadomieniu sobie, że obraz danej gwiazdy lub planety dociera do nas ze sporym opóźnieniem.

Przykład odczytany z programu Stellarium: gwiazda Syriusz (gwiazdozbiór Wielkiego Psa) oddalona jest od Ziemi o ok. 8 lat świetlnych. To znaczy, że w danej chwili oglądając Syriusza z naszej planety obraz “wydarzył się” 8 lat temu. Światło “idzie” z Syriusza na Ziemię 8 lat.

Uczniowie mogą podawać nazwy gwiazd i planet podając ich dystans od Ziemi, na przykład:

-       Betelgeza (Orion): 497 lat świetlnych

-       Bellatrix (Orion): 252 lat świetlnych

-       Mirach (Andromeda): 197 lat świetlnych, etc.

Obliczają wtedy, w którym roku światło “wyszło” lub zostało odbite z wybranego obiektu niebieskiego,

np. 2018 - 497 = 1521. Nauczyciel może zadać wtedy pytanie: co zdarzyło się w tym roku albo około tej daty rocznej? Uczniowie zapisują wyniki w zeszycie, nauczyciel pomaga uczniom wyszukiwać w Internecie wydarzeń związanych z wynikiem, czyli datą roczną.

Autorką scenariusza jest p. Paulina Krajewska, nauczycielka historii i HiS